Beyləqan, 5 may, Aydın Yavərzadə, AZƏRTAC

Vətəni Cənubi Amerika olan Kinoa adlı bitki Azərbaycanda da becəriləcək. Kinoa bitkisinin ölkəmizdə ilk dəfə mədəni şəkildə səpini aparılıb.
AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, bitkinin sınaq səpini Beyləqan rayonunda yerləşən Regional Aqrar Elm və İnnovasiya Mərkəzinin təcrübə stansiyasında həyata keçirilib. Səpin işləri regional mərkəzin və Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutu əməkdaşlarının birgə təşkilatçılığı ilə elmi əsaslara söykənilərək gerçəkləşdirilib. İlkin mərhələdə sınaq məqsədilə Kinoa əkini üçün 1 hektar ərazi ayrılıb. Sahədə aqrotexniki işlər görülüb və səpinə hazır vəziyyətə gətirilib.
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru Faiq Xudayev bildirib ki, bu layihə ölkəmizdə ilk dəfə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin xətti ilə gerçəkləşdirilir. Kinoa bitkisinin ölkədə əkilməsi əvvəlki illərdə Milli Elmlər Akademiyası tərəfindən də elmi əsaslara uyğun olaraq öyrənilib. Türkiyədən gətirilən toxumun səpini Elmi-Tədqiqat İnstitutu tərəfindən həm Milli Elmlər Akademiyasının təcrübəsindən bəhrələnməklə, həm də elmi əsaslara uyğun olaraq aparılır.
İlkin mərhələdə Kinoa bitkisinin cərgəvarı və tirə üsulu ilə əkilməsi planlaşdırılır. Məqsəd bitkinin qidalılıq dəyəri ilə yanaşı, həm də regionlara uyğun xarakterik xüsusiyyətlərini öyrənməkdir. Buna görə bitkinin təkcə Beyləqanda deyil, digər bölgələrdə də əkilməsi planlaşdırılır. Hansı regionda yaxşı məhsuldarlıq alınacaqsa, həmin ərazilərdə Kinoanın kütləvi əkini gerçəkləşə bilər.
Beyləqan Regional Aqrar Elm və İnnovasiya Mərkəzinin direktoru Mirağa Kazımov söyləyib ki, Kinoa suya tələbkar olsa da, bitkinin innovativ qaydada suvarılması əsas şərtdir. Bu amil isə həm suya qənaət etməyə imkan verir, həm də torpağı şoranlaşmadan qoruyur. Eyni zamanda, bitki lazımi səviyyədə su içə bilir. Bu bitki yerli iqlimə uyğun olacağı təqdirdə, fermer təsərrüfatlarında geniş yayılması üçün təsərrüfatlarda təbliğat aparılacaq.
Kinoa bitkisinin səpini və becərilməsində istifadə olunan aqrotexniki qaydalardan danışan Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun əməkdaşı Sevil Abbasquliyeva bildirib ki, bir hektara təxminən 5 kiloqram toxum səpilir. Toxumlar kiçik olduğu üçün torpaqdakı dərinliyi 1-2 santimetr olmalıdır. Cərgəarası məsafə isə 45-60 santimetr arasında dəyişə bilər. Bitkinin vegetasiya dövrü 120 gündür və sentyabrda məhsul yığılması nəzərdə tutulub. Məhsuldarlıq isə regiona uyğun olaraq dəyişir. Məsələn Kinoa bitkisindən Türkiyədə quraqlıq şəraitdə hər hektara 1,5 ton, suvarılan ərazilərdə isə 2-3 ton məhsul yığılır. Kinoa bitkisinin vətəni olan Cənubi Amerikada isə bir hektar sahədən doqquz ton məhsul əldə edilir.
Qeyd edək ki, Kinoa bitkisi dünyada çox yayılmasa da, tərkibindəki protein və yağ kütləsinə görə seçilir. Bu bitkinin dənindən, yaşıl kütləsindən, həmçinin yarpağından da istifadə edilir. Təsadüfi deyil ki, Kinoa bitkisindən əldə olunan qida məhsulunu “kosmonavt yeməyi” də adlandırırlar. Hətta gələcəkdə hər hansısa fəlakət baş verərsə və ya qlobal çətinlik yaranarsa, Kinoa bitkisi “Bəşəriyyətin xilaskarı” da hesab edilir.